O Fuciño do Porco, un exemplo da toponimia do Vicedo

Foto: Teresa Pérez (La Voz de Galicia)

Cunha imaxe do Fuciño do Porco, fermoso lugar costeiro do Vicedo ubicado xa na ría de Viveiro comezou na tarde deste sábado no Vicedo unha interesante charla sobre Toponimia. A Toponimia non é ningún termo médico similar á anemia, senon a ciencia que estuda a orixe e significado dos nomes de lugar. 

Con esta pequena nota de humor comezou a charla que sobre a toponimia do Vicedo tivo lugar esta tarde na casa da cultura desa vila Xosé Luis González, colaborador da revista TERRAS DO ORTEGAL, que por certo, ofrecerá no número 5 da revista, que sairá dentro de poucos meses, unha nova mostra desta interesante temática.

A charla foi organizada pola asociación NORDÉS, que continúa o seu interesante traballo de posta en valor dos recursos da comarca atravesada pola serra Faladoira.

Xosé Luis González, natural das Negradas, é enxeñeiro de Telecomunicacións e traballa en Madrid -con viaxes frecuentes por motivos profisionais polo Centro e Leste de Europa- pese ao cal visita con moita frecuencia a sua terra natal, implicándose en iniciativas como a de Nordés. Interesado desde hai anos na toponimia, foi pouco a pouco formándose neste difícil -e ás veces traicioneiro- campo  da toponimia e da etimoloxía.
Ademáis de aclarar que en realidade o Fuciño do Porco -que está a rivalizar en popularidade co noso Banco de Loiba-  se chama en realidade Punta Socastro (isto é "debaixo" ou "ao pe do castro"), deu antes de entrar en detalle sobre o significado dos topónimos da zona, varios datos de interese:

Xosé González (esquerda) e José Antonio Quelle,
membro de Nordés, á dereita

• Máis do 40% dos topónimos españoles están en Galicia; incluso antes, a proporción ainda era maior. Esta abundancia está ligada, como non, a que a meirande parte dos núcleos de poboación españoles están na nosa terra.
• Máis do 70% dos apelidos en España proceden de nomes de lugar, que son, ademáis, os más antigos.
• Os nomes dos ríos en Galicia teñen unha orixe anterior á romana, isto é, que se conservan con pequenos cambios os nomes que lle daban os nosos antergos. Isto significa que hai unha continuidade na xente que vivía aqui hai xa 4.000 anos.
• A toponimia, máis alá dun coñecemento especializado no ámbito lingüístico serve para coñecer a historia da zona. Por exemplo, a existencia de varios nomes coas denominación de "viñas” ou "lagar” indican que nalgún momento na zona se cultivaba a vide e se producía viño. Iso é algo que sabemos por outras fontes escritas, que nos indican que aínda que hoxe non se cultive a uva, sí se cultivou ata mediados do século XIX, en que a peste do oidium, a partir de 1850 acabou coa produción vinícola nesta zona de Galicia, que nunca se recuperou.
• Xa na charla en si foi debullando ante un numeroso público que case enchía o auditorio o significado de nomes da zona: Segade, Negradas, As Alpuxarras, A Ínsua, Maladas, Noche, Os Navallos, O Rego dos Bois (que non se refire a ningún animal), Riobarba, Suegos, A Telleira, Vilasuso... e dando conta ao final dos apelidos con orixe na zona nunha charla animada e con moitas preguntas dos asistentes.

Felicitamos unha vez máis ao colectivo Nordés e ao relator e remitimos ás persoas interesadas a consultar en internet varios blogs que o autor ten de acceso libre coa explicación do significado dos nomes de centos de lugares da comarca:

• Ortigueira: http://toponimiaortigueira.blogspot.com.es
• Vicedo: http://toponimiavicedo.blogspot.com.es
• Mañón: http://toponimiamanon.blogspot.com.es