Presentación do libro de D. Julio Dávila "Nombre genérico de los hijos de Ortigueira I e II (1903-1904)"

 

De pé, o alcalde Valentín Calvín comeza o acto.
Na mesa, Manuel Bustabad, Carlos Breixo,
Beatriz Dávila e Bernardo Penabade
(Foto Fina Villasuso)

• D. Julio Dávila aínda segue con nós.
• No ano 1971 dixemos adeus a un home, mais o cadaleito ficou mal pechado, de cando en vez a alma de don Julio céibase e volve a facernos compaña, con regularidade, coma xa fixera en vida, coma unha andoriña que volve ó seu niño, en palabras de Anxo Rosende. E volve para lle dar outra volta de torca a calquera dos inxentes escritos en forma de ensaios, contos ou novelas nos que o protagonista ou o marco onde se desenvolven ven sendo a nosa bisbarra e Santa Marta, a onde sempre quixo regresar a pesares dos sentimentos encontrados que aquí chegou a atopar nos seus comezos de home con inquedanzas.

Mais este intenso e extenso traballo feito por este gran autodidacta, pola súa amplitude e polo seu contido, deixou necesariamente un ronsel de coñecemento e sabedoría ao que temos que recorrer os que queremos seguir esculcando esta terra e espallar as sementes culturais. Pode acertar ou estar errado, pode gustarnos ou non, mais Julio Dávila é un comezo necesario, sen dúbida, para guindar do fío que nos faga ver a luz porque, coma di o profesor Bernardo Penabade, hai que definir a Dávila coma un dinamizador cultural, a mellor maneira, claro, de lle dar vida ás sombras.

Nesta quenda o fío lévanos ata comezos do século pasado, cando a Dávila, e polo visto esporeado por Ramón Álvarez, deulle por tentar pescudar o xentilicio que nos tiña que corresponder aos fillos de Ortigueira

Ao final do acto, e desde o público,
Natalia Defoune, bisneta de Julio Dávila
fixo unha sentida e fermosa intervención
louvando a figura do seu bisavó
e agradecendo a reedición do libro
(Foto Fina Villasuso)

. Dávila, coma un bo autodidacta, votou man das persoas que puideran ter unha opinión máis “académica” ou “fiable”, e xorde unha interesante relación epistolar que non dubidou en facela pública no ano 1903, na súa primeira parte, e que tivo continuidade cunha segunda xa no ano 1904.

A pléiade de intervenientes coma Cayetano Aldrey, profesor e gramatólogo; Manuel Castro López, director de El Eco de Galicia bonaerense; Federico Maciñeira e Pardo de Lama; Andrés Martínez Salazar, cronista da Coruña e xefe do Arquivo Xeral de Galicia; Bernardo Rodríguez, literato; Manuel Rodríguez, insigne filólogo e publicista; Benigno Teijeiro Martínez e o lingüista portugués, Leite de Vasconcelos, tan só no primeiro opúsculo e deixando para o segundo (gran descubrimento pois poucos sabíamos del) moitos máis nomes entre os que sobresae a resposta do mestre D. Miguel de Unamuno, da unha idea do recoñecemento da persoa de don Julio nos ámbitos académicos amais de nos deixar un marabilloso e envexoso collage de resultados que leva por título “Nombre genérico de los hijos de Ortigueira” e onde semella que o xentilicio “ortigueirés” gañou a partida.

Outra imaxe do acto, con 4 dos 5 participantes
na mesa de presentación
(Foto Victoria Díaz Castañeira)

Terras do Ortegal, consciente do seu interese, decidiu levar a cabo a reedición en formato libro e a súa presentación non ía desmerecer. O día 26 de xullo, no Teatro de Beneficencia de Ortigueira, botamos en falta, iso si, a presenza con nós de Anxo Rosende, ausente por motivos persoais, mais na mesa do faladoiro presidida coma saúdo polo alcalde de Ortigueira, Valentín Calvín, tivemos a honra de contar, coma presentador e moderador, con Carlos Breixo, merecedor de cargo de Cronista Oficial de Ortigueira, posto que tamén fora xa ocupado por don Julio Dávila, quen en compaña, coma sempre, da documentación infalible, falounos da figura de don Julio cunha interesante recensión da súa historia persoal. 

Índice da reedición facsimilar,
editada por Terras do Ortegal

A súa neta, Beatriz Dávila, achegounos á súa faceta máis familiar; tamén Manuel Penabad Rapa, quen enfocou a diatriba arredor do noso xentilicio baseándose no enfrontamento daquela época entre o galego e o castelán ou, o que vén sendo o mesmo, rexeitar o galego do populacho e abranguer o castelán culto das clases con máis poder, con respecto a isto é curiosa a resposta dada por un dos consultados por Dávila, o Sr. Riguera Montero, da Academia Española do Uruguay, e cuxa resposta tamén publicou nas páxinas de La Voz de Galicia da época, da que podemos destacar a seguinte frase: “sería urticarienses, entre personas cultas y eruditas; y ortigueiranos u ortigueireses, en el uso común y vulgar”.

Cartel anunciador do acto

O evento rematou coas palabras, sempre fermosas e ben estudadas, do profesor Bernardo Penabade quen identificou o traballo de Dávila no contexto caciquil e interesado da época o cal foi, sen dúbida, un dos fundamentais atrancos para un home que tan só quería saber, e dar a coñecer, algo máis da terra que o veu nacer.

Un pequeno e agradable faladoiro entre os compoñentes da mesa e o público asistente axudou a enriquecer o acto e lle dar un floreo tal que recollemos coma un pulo en aras de continuar “cultivando culturalmente” estas terras.

------------------------------------

Texto: Manel Bouzamayor

Fotos: as persoas indicadas